Slika 1. Grm planike u bujnom cvatu (foto: M. Randić)

ZNATE LI ŠTO SU MAGINJE?

Planika izraste kao malo stablo, najviše do desetak metara visine, međutim, češća je u obliku 1,5 do 3 metara visokog vazdazelenog grma (sl. 1). Na području Primorsko-goranske županije raste najviše na kvarnerskim otocima: Krku (osobito na pjeskovitim tlima u okolici Risike, a drugdje izostaje ili je rijetka), Cresu, Lošinju i Rabu. Najčešće se udružuje s hrastom crnikom i drugim karakterističnim vazdazelenim vrstama sredozemne šume. Dobro podnosi sušu i posolicu. Između ostalih sredozemnih vrsta drveća i grmlja prepoznat ćemo je već izdaleka po kori koja je crvenkasto-smeđa i ljušti se u trakastim ljuskama (sl. 3).

Listovi planike su izduženog, obrnutolancetastog oblika, tamnozeleni i sitno nazubljenog ruba. I cvjetovi su karakterističnog vrčastog (kotlastog) oblika i bjelkaste boje, a zbog glatke površine izgledaju svilenasti. Često su i ružičasto nahukani, a redovito su skupljeni u upadljive viseće grozdaste cvatove. Ako još nismo sigurni da smo pronašli planiku, pogledajmo nosi li grm plodove i tada ne bi trebalo biti zabune. Plodovi planike nazivaju se maginje, okrugli su i oko 2 cm u promjeru (sl. 2).

Zrele maginje su crvenkaste boje i na površini karakteristično sitno bradavičaste odnosno na opip hrapave. Takve ili slične plodove nema niti jedan drugi grm ili stablo naših krajeva. Važno je znati da su maginje ukusno šumsko voće. Sadrže obilje C vitamina i šećera, ali je pravilo da ih se ne smije odjednom previše pojesti. Mogu se preraditi u pekmeze i druge prerađevine. Još je jedna zanimljivost vezana je uz maginje, a to je da one sazrijevaju godinu dana pa na istom grmu uobičajeno nalazimo na zrele crvene plodove i cvjetove, ali i nedozrele plodove koji su još zelenkasti ili su žućkaste boje (sl. 2).

M. R.

Slika 2. Cvat, nedozreli i zreli plodovi (“maginje”) planike.

Slika 3. Kora planike ljušti se u uskim trakama.